Een plek van rust in Oude-Tonge

de oude begraafplaats aan de Emmastraat

Van de kerk naar het kerkhof

Gedurende vele eeuwen werden de overledenen van Oude-Tonge begraven in of rond de grote dorpskerk aan de Kerkring. Protestant en katholiek, voor iedereen was er plek. Onderscheid was er wel, maar dan gebaseerd op rijkdom: de rijkeren kochten een graf in de kerk, de heel rijken vonden een laatste rustplaats in het koor van de kerk, de armere inwoners werden op het kerkhof rond de kerk begraven.

Maar omstreeks 1800 ging dit systeem problemen opleveren: de vloer van de kerk ging steeds verder verzakken omdat die steeds opgebroken moest worden voor nieuwe bijzettingen en het kerkhof raakte overvol, zeker in tijden dat er veel sterfgevallen waren door epidemieën. Ook was inmiddels het besef doorgebroken dat begraven in een gebouw en dicht op elkaar niet bevorderlijk was voor de volksgezondheid. Onder invloed van het bestuur van koning Lodewijk Napoleon en keizer Napoleon werden er plannen gemaakt om een verbod in te stellen.
In 1808 heerste er in Oude-Tonge een (onbekende) ziekte en waren er veel doden. De geneeskundig inspecteur, Joachim Bodel uit Dordrecht, drong bij het dorpsbestuur aan op de stichting van een nieuwe begraafplaats. Zo kwam in 1809 dit kerkhof aan de Emmastraat, op het terrein van twee buiten de bebouwing gelegen oude boomgaardjes, tot stand. Het is, op die van Dirksland na, de oudste gemeentelijke begraafplaats op Goeree-Overflakkee.
Het dorpsbestuur ging er zelfs een geldlening voor aan om van dit terrein een plek met uitstraling te maken. In de woorden van schout Pieter Anemaet: "het kerkhof behoort toch ook iets distinctiefs te hebben waaruit men kan zien dat het de rustplaats der dooden is ...".

Kaart van Oude-Tonge, omstreeks 1830

 Oude-Tonge omstreeks 1830

De grootte en opzet waren toen al dezelfde als nu: een veld met bomen omheind, een toegangspoort en een hek of haag tussen de graven van de eerste en tweede klasse. Er was voorlopig voldoende ruimte, zeker toen omstreeks 1865 de Rooms-Katholieke gelovigen een eigen begraafplaats kregen aan de Langeweg. Pas in 1952 werd de nieuwe algemene begraafplaats, aan de andere zijde van de Langeweg, in gebruik gesteld. Het begraven aan de Emmastraat ging nog even door, vooral van mensen die al eerder een graf gekocht of gereserveerd hadden. De laatste begrafenis vond plaats in 1977, die van Marinus van Loon.



 


Panorama van Oude-Tonge, vanaf de toren naar het noorden, omstreeks 1930 



 

De situatie in 1953 na de Watersnoodramp